Co to jest ksylitol? Ksylitol a cukier – sprawdź, czym się różnią!

2022-02-14

Chcesz zadbać o zdrowie i rzucić cukier, ale życie bez słodkiego smaku to dla ciebie katorga? Spokojnie, nie musisz rezygnować ze słodyczy – zamiast zwykłego cukru możesz używać np. ksylitolu – słodzika naturalnego. Sprawdź, co to jest ksylitol i dlaczego warto zastąpić nim cukier.

Spis treści:

Co to jest ksylitol i jak jest pozyskiwany?
Ksylitol a erytrytol, stewia, maltitol – czym się różnią?
Ksylitol dla dzieci i dorosłych – kiedy i u kogo się sprawdzi?
Desery i słodycze z ksylitolem – możesz zrobić je w domu!

Co to jest ksylitol i jak jest pozyskiwany?

Ksylitol – co to właściwie jest? Chemik powie, że to alkohol cukrowy (składa się z cząsteczki cukru i cząsteczki alkoholu). Dla większości z nas to po prostu biały proszek, wyglądający i smakujący niemal jak zwykły cukier. Bo ksylitol to faktycznie cukier – tyle że pozyskiwany z drzew.

Dawniej wytwarzano go z drewna drzew liściastych, głównie brzozy, więc przyjęła dla ksylitolu także nazwa cukier brzozowy. Przynajmniej do niedawna, gdy ktoś zapytał „Ksylitol? Z czego jest zrobiony?” można było z czystym sumieniem odpowiedzieć, że z brzozy. Dziś niektóre firmy produkują ksylitol także z kukurydzy (najczęściej można natknąć się na kukurydziany ksylitol produkcji chińskiej).

Ksylitol fiński czy chiński – czym się różnią?

Głównym producentem ksylitolu z brzozy jest Finlandia. Czym różni się cukier brzozowy od tego z kukurydzy?

• Ksylitol z brzozy

Produkowany jest bez wykorzystania grzybów/bakterii bądź kwasów. Finlandia słynie również z ekologicznej i zrównoważonej produkcji ksylitolu, do której nie stosuje roślin modyfikowanych genetycznie.

• Ksylitol z kukurydzy

W jego produkcji używa się bakterii/drożdży bądź kwasowej hydrolizy biomasy – procesu uznawanego za wysoce szkodliwy dla środowiska naturalnego. Do tego podejrzewa się, że do produkcji ksylitolu kukurydzianego używa się roślin modyfikowanych genetycznie – Chiny są jednym z krajów uprawiających najwięcej GMO na świecie.

Dlaczego ksylitol to interesujący zamiennik cukru?

Ksylitol – co to za cukier i jakie właściwości sprawiają, że jest warto rozważenia jako naturalny słodzik i zamiennik białego cukru? Ksylitol:

nie fermentuje w przewodzie pokarmowym (jak inne cukry, tj. fruktoza, glukoza, sacharoza, laktoza). Co to oznacza? Ksylitol nie powoduje próchnicy, jak tradycyjne cukry, które są po raz pierwszy rozkładane już w jamie ustnej (wytwarzają się wtedy kwasy szkodliwe dla szkliwa zębów). Ksylitolu „nie lubią” odpowiedzialne za próchnicę bakterie Streptococcus mutans. Nie trawią go, ale odkłada się on w ich komórkach jako szkodliwy dla tych bakterii fosforan ksylitolu – co powoduje, że przestają się rozmnażać. To dlatego ksylitol jest częstym składnikiem past do zębów i gum do żucia;

Ale uwaga – ponieważ cukier brzozowy fermentuje dopiero w jelicie grubym, jeśli masz wrażliwe jelita, ksylitol może przyprawić cię o częstsze gazy bądź podziałać przeczyszczająco. By tego uniknąć, należy wprowadzać go do diety stopniowo i w niewielkich ilościach.

jest mniej kaloryczny (o ok. 40%) niż biały cukier, za to bardziej słodki. A właściwie wydaje ci się słodszy – ksylitol dzięki swojej budowie chemicznej dodatkowo pobudza receptory na języku odczuwające słodycz. I twoje kubki smakowe krzyczą „To jest słodkie!”. W rezultacie jesz go mniej, niż cukru;
ma niski indeks glikemiczny – IG ksylitolu to 7 (gdy IG glukozy wynosi 100, IG cukru buraczanego – 70). Ksylitol bardzo wolno się metabolizuje i wolno i nieznacznie podnosi poziom glukozy (cukru) we krwi;
może być używany do wypieków – pod wpływem gorąca nie traci słodkiego smaku.

Ksylitol a erytrytol, stewia, maltitol – czym się różnią?

Naturalny słodzik to dla wielu osób jedyne rozwiązanie pozwalające poczuć słodki smak. Jakie inne opcje, poza ksylitolem, mają do wyboru?

• Stewia

Jej źródłem jest pochodząca z Brazylii roślina Stevia rebaudiana. Stewia jest 200-300 razy słodsza od sacharozy (zwykłego cukru). Czysta stewia jest bezkaloryczna, ale uwaga – producenci słodzików dodają do niej różne substancje zwiększające kaloryczność (np. glicerynę czy maltodeksytryny).

Stewia jest bogata w mikroelementy. Może być stosowana przez diabetyków, uznaje się, że działa korzystnie w przypadku nadciśnienia. Część osób spożywając stewię odczuwa specyficzny posmak, podobny do lukrecji. Ma działanie przeciwpróchnicze, można używać ją do pieczenia i gotowania.

• Maltitol

To naturalny związek, który występuje w owocach i warzywach. Produkuje się go głównie z maltozy występującej w ziarnach zbóż. Jego słodycz odpowiada 90% słodyczy sacharozy. Może być stosowany przez diabetyków.

Jego kaloryczność jest mniejsza niż białego cukru (2,1–2,4 kcal/g w porównaniu do 4 kcal/g). W zbyt dużych ilościach może mieć działanie przeczyszczające, u osób z wrażliwymi jelitami może powodować wzdęcia. Ma indeks glikemiczny 35, nie powoduje próchnicy.

• Erytrol

Produkuje się go z pszenicy lub skrobi kukurydzianej. Ma ok. 70-80% słodyczy sacharozy. Nie zawiera żadnych substancji odżywczych. Jego indeks glikemiczny jest bliski zeru (0,2 kcal w 1 g, czyli 20 kcal w 100 g) i nie wywołuje reakcji insulinowej. Daje uczucie chłodu w ustach, nie ma żadnego posmaku. Nie jest metabolizowany przez ludzki organizm, wydalamy go z moczem. Jego spożywanie nie podrażnia jelit. Ma działanie przeciwpróchnicze. Może być używany do wypieków.

Ksylitol dla dzieci i dorosłych – kiedy i u kogo się sprawdzi?

Ksylitol to naturalny słodzik o szerokim zastosowaniu. Ze względu na niski indeks glikemiczny mogą stosować go osoby zmagające się z zakłóconą tolerancją glukozy, insulinoopornością i diabetycy – pod kontrolą i za zgodą lekarza. Będzie idealny dla ciebie, jeśli dbasz o linię i kontrolujesz wagę, a jednocześnie np. uwielbiasz piec słodkości – te z ksylitolem będą o wiele mniej kaloryczne! Używanie ksylitolu może pomóc w utrzymaniu diety – uważa się, że zmniejsza łaknienie na słodycze.

Cukier brzozowy wpływa korzystnie na przyswajanie wapnia, poleca się go więc seniorom i osobom zmagającym się np. z osteoporozą. Ta jego właściwość jest cenna także dla dzieci i młodzieży, których układ kostny się dopiero kształtuje (dzieci mogą spożywać ksylitol od 3 r.ż.). Maksymalnie powinno spożywać się 15 g ksylitolu (3 łyżeczki) dziennie.

Desery i słodycze z ksylitolem – możesz zrobić je w domu!

Dzięki temu, że ksylitol nie traci swoich właściwości w procesie obróbki cieplnej, możesz wykorzystywać go do zrobienia wszystkich tradycyjnych, wymagających pieczenia bądź gotowania deserów. Możesz stosować go do pieczenia ciast (ale uwaga – nie upieczesz na nim ciasta drożdżowego, bo drożdże nie chcą rosnąć na ksylitolu), a także jako zamiennik cukru pudru – dostępny jest bowiem ksylitol w formie pudru.

Batoniki z domowej granoli, słodkie kakao, kogiel-mogiel z ksylitolem, desery owocowe, czekoladowe – ogranicza cię tylko twoja wyobraźnia! A jeśli nie masz czasu na gotowanie i pieczenie, a masz ochotę na coś słodkiego i niskokalorycznego, do wyboru masz całe mnóstwo słodyczy z ksylitolem. Słodkie migdały prażone, cukierki truskawkowe, lizaki, guma do żucia, czekolada, a nawet pasta chałwowa słodzona ksylitolem – coś słodkiego dla małego i dużego!

Ksylitol – co to jest? To jest Twój nowy, zdrowszy zamiennik zwykłego cukru! Ten naturalny słodzik idealnie wypełni słodką lukę po odstawieniu białego cukru i sprawi, że odchudzanie i pilnowanie diety nie będzie czasem wyrzeczeń. To dobry pomysł na zadbanie także o zdrowie dzieci (ale pamiętaj, że ksylitol dla dzieci to słodycz dozwolona dopiero od 3 lat) i najstarszych członków rodziny. Słowem, ksylitol to idealny naturalny słodzik dla całej rodziny.

A najlepsze, że ksylitol w aż ponad 140 odmianach znajdziesz na nabea.pl– zarówno w formie białego proszku do słodzenia i gotowania, jak i w gotowych słodyczach i dżemach. Zapraszamy na słodkie zakupy!