Rehabilitacja - rodzaje i warunki

Rehabilitacja może przyjmować formę różnych usług zdrowotnych. Jej charakter jest uzależniony od rodzaju schodzenia danego pacjenta. Głównym celem jej przeprowadzania jest przywrócenie pełnej lub częściowej sprawności organizmu. Podpowiadamy, jakie są rodzaje rehabilitacji i jak często można z niej korzystać.

Co to jest rehabilitacja?

Najprościej rzecz ujmując, rehabilitacja to postępowanie mające na celu przywrócenie pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności pacjenta. Ta usługa zdrowotna ma umożliwiać funkcjonowanie w społeczeństwie i zwiększać niezależność danej osoby. Zajęcia rehabilitacyjne są dedykowane osobom niepełnosprawnym fizycznie lub psychicznie. Dzięki ich przeprowadzeniu pacjenci mogą brać udział w zwyczajnych czynnościach, takich jak nauka, praca lub opieka nad rodziną. To kompleksowe działanie rozpoczynające się od rozpoznania choroby, ułożenia planu leczenia, a kończące na zajęciach pod okiem wykwalifikowanych specjalistów.[1] Przykładowo, może to być trening ułatwiający funkcjonowanie z poważną wadą serca lub ćwiczenie poprawiające zdolność komunikacji po przebytym urazie mózgu.

Rodzaje rehabilitacji

Wyróżnia się kilka rodzajów rehabilitacji, każdy z nich składa się na nieco inne metody leczenia.

• rehabilitacja medyczna - proces leczniczy mający na celu przywrócenie zdrowia lub maksymalne zniwelowanie zmian wywołanych przez przebyte urazy lub choroby. Ma przyśpieszać powrót do życia zawodowego i rodzinnego. Może przybierać formy terapii zajęciowej, fizjoterapii lub psychoterapii.
• rehabilitacja społeczna - jej główny cel to pomoc osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu samodzielności społecznej. Jest to kompleksowy proces, który tyczy się nie tylko samego pacjenta, ale również jego rodziny, znajomych i całych społeczności.
• rehabilitacja zawodowa - czynności mające na celu spełnienie silnej potrzeby powrotu do aktywności zawodowej. Jest to marzenie większości osób niepełnosprawnych, a taka rehabilitacja może polegać na poradach zawodowych lub tworzeniu zakładów pracy chronionej.[2]

Rodzaje rehabilitacji osób niepełnosprawnych

Ponadto, istnieje też podział rehabilitacji ze względu na leczenie i podnoszenie sprawności konkretnych narządów lub układów. Może ona dotyczyć problemów kardiologicznych, na przykład po zawale serca lub przy wyraźnym nadciśnieniu tętniczym. Inny rodzaj to rehabilitacja neurologiczna przyśpieszająca powrót do pełnej lub maksymalnej w danych przypadkach sprawności po udarach mózgu, chorobie Parkinsona lub zabiegach dotyczących układu nerwowego. Poza tym wyróżnia się rehabilitację onkologiczną, ortopedyczną, pulmonologiczną, psychologiczną i ginekologiczną. Każdy z nich wymaga stosowania odmiennych metod leczenia. Przykładowo, w przypadku rehabilitacji ortopedycznej może to być magnetoterapia.

Rehabilitacja - jak często można z niej korzystać?

Według polskiego prawa każdy ubezpieczony pacjent, który spełnia określone warunki ma prawo do nieodpłatnej rehabilitacji. Jej czas trwania oraz warunki zostały wyszczególnione przez Ministerstwo Zdrowia.[3] Są uzależnione od wielu czynników, na przykład od miejsca ich realizacji oraz stopnia niepełnosprawności danej osoby. Rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych może trwać nawet 12 miesięcy. Osoby leczące się w domu mogą skorzystać z 80 sesji zajęć rehabilitacyjnych w ciągu roku. W przypadku dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego jest to 120 dni w roku.

Zajęcia rehabilitacyjne mają olbrzymi wpływ na szybkość powrotu do sprawności niezależnie od charakteru problemu zdrowotnego. Mogą dotyczyć zarówno sfery fizycznej chorego, jak i jego psychiki. Są nieodpłatne i należą się każdego pacjentowi, który doznał urazu lub przeszedł chorobę, która uniemożliwia samodzielny powrót do funkcjonowania w społeczeństwie.

[1] Podstawy rehabilitacji dla studentów medycyny pod red. Z. Wrzosek, J. Bolanowski, Warszawa, 2011.

[2] Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych., dostęp dnia: 02.02.2023. 

[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz.U. z 2018 r., poz.465)., dostęp dnia 02.02.2023